Azerbaycan'da Üniversite Eğitimi

Azerbaycan Eğitim Sistemi

Yüksek öğretim kurumları, insan gücünü bilimsel alanlarda eğitip bu alanlara gerekli elemanı yetiştiren eğitimin en önemli kademesidir. Yüksek öğretim kademesi içinde üniversiteler, enstitüler, konservatuarlar ve akademiler bulunmaktadır.

Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra, 1992 yılından itibaren merkezi test sınavı ile Yüksek öğretim kurumlarına öğrenci almaya başlamıştır ve eğitim sistemi bu tarih itibariyle şekillenmiştir. Azerbaycan’da yer alan üniversiteler genellikle Bakü’de toplanmış olup, Bakü Devlet Üniversitesi hariç, belli uzmanlık alanlarına göre kurularak ilgili olduğu uzmanlık alanında eğitim verirler (Örneğin, İktisat Üniversitesi, Pedagoji Üniversite vb. gibi). Ancak bunun yanı sıra bazı okullarda birçok farklı alanlarda bölümler de mevcuttur. Azerbaycan’da 17-18 yaşından başlayan yükseköğretimde yaşın üst sınırı yoktur.

Azerbaycan eğitim sisteminde amaç yüksek kültüre çok yönlü eğilen, yeteneğe ve sorumluluk bilincine göre hareket eden, ileri dünya görüşüne sahip ve onu sürekli olarak geliştirmeye çalışan bireyler yetiştirmektir. Azerbaycan'da üniversite eğitimi almak bu bağlamda oldukça prestijli bir konumdadır.

Bologna kriterlerine giren eğitim sistemi Azerbaycan’da millî ve uluslararası değerleri oluşturur Azerbaycan eğitim sistemi demokratik ve lâik özelliğe sahiptir. Azerbaycan Cumhuriyetinde yaşayan herkes milliyet, din, dil, ırk ve yaş fark etmeksizin eğitim alma hakkına sahiptir. Devlet vatandaşlara 11 yıllık zorunlu genel orta eğitim görmek hakkı sağlamıştır.

Azerbaycan’da okul öncesi eğitim 6 yaş itibariyle başlar ve zorunlu eğitim sistemi 3 aşamadan oluşur:

1) İlk eğitim (1-4. sınıflar);

2) Esas (tam olmayan orta) eğitim (5-9. sınıflar);

3) Genel orta eğitim (10-11. sınıf).

Eğitim 6-15 yaş arası çocuklar için ücretsiz ve zorunludur. Zorunlu genel orta eğitimden sonra öğrenciler bölüm seçimi yaparak lisans eğitimlerine başlayabilmektedir.

Öğrenim süresi tıp bölümlerinde 6 yıl, diğer bölümlerde ise genel olarak 4 yıldır. Yüksek öğretim kurumları, özgün bilimsel araştırma yapan bilim adamı ve akademik personel yetiştiren kurumlardır. Ülkenin ilerlemesinde yüksek öğrenimini tamamlamış gençlere çok ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle yüksek öğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin sayısını artırmak gerekmektedir.

Uluslararası öğrenciler için herhangi bir sınav sonucu istenmemektedir. Bu yüzden Türk öğrenciler tarafından fazla tercih edilen ülkelerdendir ve öğrencilerin diledikleri bölümlere başvurma hakkı vardır. Aynı zamanda eğitim ücretlerinin diğer ülkelere kıyasla daha uygun olması da tercih edilme nedenleri arasındadır.

Hazırlık Eğitimi

Azerbaycan eğitim sisteminde Azerice, İngilizce ve Rusça dillerinde eğitim verilmektedir. Bu 3 dil için öğrenciler hazırlık eğitimi alabilmektedir. Uluslararası öğrenciler dil yeterliklerini TOEFL, IELTS gibi uluslararası geçerliği olan bir dil yeterlik sınavına girip sağlayabilir. Dil yeterliği istenen düzeyde olmayan öğrenciler, 1 yıllık hazırlık eğitimlerinin ardından Azerbaycan üniversitelerinin lisans ve yüksek lisans programlarında eğitim almaya hak kazanırlar.

Yeterlilik sınavını geçemeyen öğrenciler ise 1 yıl Azerbaycan dilinde ve eğitim dilinde (İngilizce ya da Rusça) zorunlu hazırlık görmektedirler. Hazırlık kursu sonunda yapılan sınavdan başarılı geçen öğrencilere belge takdim edilir, ardından öğrenciler yüksek öğretim kurumlarında eğitimlerine devam edebilir.

Lisans Eğitimi

Azerbaycan Üniversitelerinde giriş koşulu olarak özel bir koşul bulunmamaktadır. Türk öğrenciler lise diploması ile YKS sınavına girmeden başvuru yapabilmektedir. Kontenjan kısıtlaması olan bazı bölümlerde ise YKS puanına sahip olmak avantajlı olmayı sağlar.

Azerbaycan’dan alınan eğitim diplomaları 50’den fazla ülkede tanınmaktadır. Ayrıca bazı üniversiteleri dünyanın önde gelen diğer üniversiteleri ile partner olarak eğitim çalışmaları yürütmektedir. Azerbaycan Odlar Yurdu Üniversitesi İsviçre’de yer alan Swiss Montreux Business School ile eğitim vermekte ve bu programa kaydolan lisans veya yüksek lisans öğrencileri çift diploma sahibi olmaktadır.

Azerbaycan üniversiteleri YÖK tarafından tanınmaktadır dolayısıyla öğrenciler Türkiye’ye döndüklerinde YÖK’e başvurarak gereklilikleri yerine getirdikleri takdirde denklik alabilmektedir. ÖSYM üzerinden başvuru yapan öğrenciler hiçbir sınava tabii tutulmazken, ÖSYM üzerinden başvuru yapmayan öğrenciler bazı durumlarda, eğitim aldığı üniversite müfredatı ile Türkiye müfredatı arasında farklılık mevcutsa bu dersleri Türkiye’deki devlet üniversitelerinde alarak denklik alabilirler. Ayrıca denklik başvurusunda bulunan diş hekimliği mezunları STS sınavına girerken; tıp mezunları klinik bilimler ve temel bilimleri sınavlarına girmektedir.

Azerbaycan eğitim sisteminde genel olarak lisans eğitimleri 4 yıl, yüksek lisans eğitimleri 2 yıl, doktora eğitimleri ise 3 yıldır.  Ayrıca tıp eğitimi 6 yıl, eczacılık 4 yıl ve diş hekimliği ise 5 yıldır. Yıllık eğitim ücretleri genel olarak 800-2500 $ arasında değişmektedir. Sağlık bölümlerinde ise bu rakam 3000-4000 $ arasındadır.

Azerbaycan üniversitelerinde sınıf geçme sistemi Türkiye’deki sisteme benzer. Öğrenciler dönem başladıktan 5-6 hafta sonra yapılan vize sınavlarından ve dönem sonunda yapılan final sınavlarından aldıkları notların yanında derslerde gösterdikleri performanslara göre notları olmaktadır.

Yüksek Lisans Eğitimi

Azerbaycan üniversiteleri öğrencilere bölgede ve dünyada heyecan verici kariyer fırsatları sunar. Türkiye’deki lisans programlarından mezun olan öğrenciler herhangi bir sınav koşulu olmaksızın Azerbaycan üniversitelerinde yüksek lisans programlarına başvurabilirler.

Eğitim süresi 2 yıl olan tezli yüksek lisans programlarında eğitim gören öğrenciler 1 yıl süren ders aşamasını başarıyla tamamladıklarında kendilerine atanan danışman öğretim üyesinin gözetiminde 1 yıl içinde bir yüksek lisans tezi hazırlarlar. Hazırladıkları tez üniversitenin ilgili akademik kurulu tarafından onaylanan öğrenciler, yüksek lisans diploması almaya hak kazanırlar.

Genel olarak öğrenciler yüksek lisans programlarında bilgisayar bilimleri, uluslararası ilişkiler ve enerji bölümlerini tercih eder. Azerbaycan’da yüksek lisans eğitimi alan öğrencilerin aynı zamanda full-time veya part-time çalışma seçenekleri vardır.

Öğrenciler Azerice, İngilizce veya Rusça dillerinin birinde eğitim alabilir.

YÖK Denkliği

Azerbaycan’da Yüksek Öğretim Kurulu tarafından tanınan üniversiteler olduğu gibi tanınmayan üniversiteler de bulunmaktadır. Bu nedenle üniversite eğitimini Azerbaycan’da almak isteyen öğrenciler, olumsuz durumlarla karşılaşmamak için kurumumuzla iletişime geçerek danışmanlarımızdan ilgili konuda bilgi alabilirler.