Orbis Edu | Çekya'da Üniversite Eğitimi

Paylaş

Çekya'da Akademik Eğitim

2004 yılında AB üyesi olan ve almış olduğu eğitim fonlarını verimli bir biçimde değerlendiren Çekya, % 99 okuma yazma oranı ile dünyanın en eğitimli nüfusuna sahip ülkelerinden biridir. Eğitim alanında yapmış olduğu atılımlarla eğitimin her düzeyinde yükselen bir eğri yakalayan Çekya eğitim sistemi, çağın gereklerine ve gelecek beklentilerine ayak uydurabilecek, entelektüel açıdan donanımlı ve yüksek niteliklere sahip bireyler yetiştirerek geleceğin dünyasında söz sahibi olabilmeyi amaçlamaktadır.

Eğitimin büyük oranda devlet okulları tarafından gerçekleştirildiği Çekya’da az da olsa özel kuruluşlara ait okullar da bulunmaktadır. Ancak yaygın bir özel okul ağından söz etmek pek olanaklı değildir.

Zorunlu eğitimin 6 – 15 yaş arasını kapsadığı Çekya’da“mateřská škola” adı verilen anaokullarında 2 – 5 yaş arasındaki çocuklar eğitim görmektedir ve bu eğitim zorunlu değildir.

6 – 15 yaş arasını kapsayan ve “základní škola” adı verilen okullarda zorunlu olan 9 yıllık ilköğretim ise 5+4 biçiminde iki bölüme ayrılmıştır.

Bir ders saatinin 45 dakika olduğu Çekya’da öğrenciler günde 5 – 6 ders görmektedirler. Dünyadaki genel uygulamadan farklı olarak eniyi notun 1, en kötü notun 5 olduğu Çekya eğitim sisteminde öğrencilerin başarıları sadece sınavla ölçülmemekte; öğrencilerin gerçekleştirdiği projeler ve ev ödevlerinin yanında öğrencilerin kişisel gelişiminde çok önemli bir yeri olan sosyal ve sanatsal etkinlikler de göz önüne alınmakta ve öğrencilerin problem çözme yeteneklerinin gelişmesine yönelik bir program yürütülmektedir.

Genel olarak “středních škola” adı verilen lise eğitimi temel olarak 4 yıldır ve öğrenciler ilköğretim dönemindeki başarılarına göre “gymnázium”olarak adlandırılan ve üniversiteye yönelik üst düzey bir akademik eğitimin yanında İngilizce, Fransızca, Almanca gibi yabancı dillerden en az ikisinin de öğretildiği genel liselere ya da meslek eğitiminin ön planda olduğu meslek liselerine gitmektedirler.Öğrenciler tarafından çok talep gören liseler, öğrencilerini seçerlerken bir giriş sınavı uygulayabilmektedir.

Lise eğitiminin sonunda uygulanan ve “Matura” adı verilen bitirme sınavının sonucu, üniversitelerin öğrencileri değerlendirmelerinde oldukça önem verdikleri bir veri olduğundan bu sınavdan alınacak sonuç üniversite eğitimi için çok önemlidir.

ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ

1999 yılında Avrupa’daki yükseköğretim kurumlarının gelişimi ve standardizasyonu için gerçekleştirilen Bologna Konferansı’nda başlatılan “Bologna Süreci”nin kurucu ülkelerinden biri olan Çekya’da üniversite eğitimi her ne kadar devlet üniversiteleri tarafından gerçekleştirilse de az da olsa farklı ülkelere ait özel kuruluşların açtığı üniversiteler de bulunmaktadır.

Uzun bir dönem Orta Çağ Avrupa’sının eğitim ve kültür merkezlerinden biri olan Çekya, çok köklü bir akademik geleneğe sahiptir. Kapı eşiği anlamına gelen adıyla tarih boyunca Avrupa’ya açılan kapı olarak önemli bir merkez niteliğinde olan başkent Prag’ta 1348 yılında kurulan ve günümüzdede Avrupa’nın en iyi üniversitelerinden biri olarak varlığını sürdüren “CharlesÜniversitesi” dünyanın en köklü üniversitelerinden biridir.

Günümüzde QS World University Rankings, Times HigherEducation World University Rankings, ARWU World University Rankings gibi bütün dünyada saygınlığı olan akademik sıralamalarda Charles Üniversitesi, Çek TeknikÜniversitesi, Brno Teknoloji Üniversitesi, Masaryk Üniversitesi gibi dünyadaki en iyi 1.000 üniversite arasında gösterilen üniversitelere ev sahipliği yapanÇekya, üniversite eğitiminde ortaya koymuş olduğu başarılarla ve mühendislik alanında Avrupa’daki en iyi 200üniversiteden biri olarak gösterilen Çek Teknik Üniversitesi gibi özellikle mühendislik, ekonomi ve sağlık alanlarında Avrupa’nın en iyi üniversiteleri arasında gösterilen eğitim kurumlarına ev sahipliği yapmasıyla dikkatleri üzerine çekmektedir.

Fizyoloji ve tıp alanında Nobel ödülü alan ilk kadın biliminsanı olan “Gerty Theresa Cori” gibi Nobel ödülü almaya hak kazanmış biliminsanları, sanatçılar ve düşünürler yetiştirmiş olmasının yanı sıra genetik biliminin babası olarak kabul edilen Gregor Mendel ve düşünce ve edebiyat tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Franz Kafka gibi dünyada çığır açmış önemli isimler yetiştirmiş olan Çekya’daki en önemli üniversite şehirleri Pragve Brno’dur.

AB üyesi olmasının yanı sıra bir “Shengen” ülkesi olmasıylada öğrencilere birçok avantaj sunan ve üniversite eğitiminde göstermiş olduğu gelişimle akademik alanda adından övgüyle söz ettirmeyi başaran Çekya’da üniversite eğitimi almak isteyen uluslararası öğrencilerin sayısı her geçen yıl artmaktadır.

Eğitim dilinin Çekçe olduğu ve Çekçe eğitim almak isteyen uluslararası öğrencilere ücretsiz eğitim alma olanağı sunulan Çekya üniversitelerinde İngilizce eğitim alma olanağı da bulunmaktadır. IELTS, TOEFL,PTE gibi uluslararası geçerliği olan İngilizce yeterlik sınavlarından alınan sonuçların geçerli olduğu Çekya üniversitelerinde, Çekçe eğitim almak isteyen ya da İngilizce yeterliği istenen düzeyde olmayan öğrencilere yönelik hazırlık eğitimleri verilmektedir.

Çekya'da Hazırlık Eğitimi

Çekya’da hazırlık eğitimi 2 döneme ayrılmış 1 akademik yılı kapsamaktadır. İngilizce yeterliği başlangıç düzeyi olan A1 düzeyinde olan öğrencilerin üniversitelerin talep ettiği en düşük yeterlik düzeyi olan B2düzeyine 1 yılda gelebilmeleri oldukça zor olduğundan üniversite eğitimin İngilizce almayı düşünen öğrencilerin Çekya’ya gelmeden önce İngilizce yeterliklerini A2 düzeyine çıkarmaları verimli bir hazırlık süreci geçirebilmeleri açısından yararlı olacaktır.

Çekya’da tıp fakülteleri ve yoğun talep gören yüksek nitelikli üniversiteler, öğrencilerini seçerlerken bir giriş sınavı uygulamaktadırlar. Başvurulan bölüme göre içeriği değişen ve özellikle tıp eğitimi almak isteyen öğrencileri zorlayan söz konusu sınavlara yönelik hazırlık eğitimleri de bulunmaktadır.

Çekya'da Lisans Eğitimi

Çekya üniversitelerinde eğitim almak isteyen öğrencilerin ülkemizde uygulanan TYT ve AYT sınavlarına girme zorunluluğu bulunmamaktadır.Türkiye’deki lise türlerinin herhangi birinden mezun olan ya da mezun olabilecek durumda olan tüm öğrenciler Çekya’daki istedikleri üniversitenin diledikleri bölümüne başvurabilme hakkına sahiptirler.

Temel olarak lisans eğitiminin 3 yıl, yüksek lisans eğitiminin ise 2 yıl sürdüğü Çekya üniversitelerinde tıp eğitimi 6 yıl sürdüğü gibi 4 yıl ya da 5 yıl süren bazı bölümler de bulunmaktadır.

Çekya’daki üniversitelerde öğrencilerin değerlendirilmesinde en başarılı A, en başarısız F olmak üzere dünya genelinde yaygın olan bir sistem kullanılmaktadır.

Çekya üniversitelerinden mezun olan öğrenciler, Avrupa ülkelerinde geçerliği olan “Europass Mavi Diploma” almaya hak kazandıklarından diplomaları tüm Avrupa ülkelerinde tanınmakta ve mesleklerini söz konusu ülkelerde yapabilmekte ya da yüksek lisans eğitimlerini bu ülkelerdeki üniversitelerde alarak akademik kariyerlerine devam edebilmektedirler.

Uluslararası akademik sıralamalarda ülkemizin en gözde üniversitelerinden İTÜ, ODTÜ, Boğaziçi Üniversitesi gibi üniversitelerden daha üst sıralarda bulunan üniversitelerde, herhangi bir merkezi sınava girmeden ve oldukça ekonomik koşullarda, uluslararası bir ortamda, üst düzey bir üniversite eğitimi alma olanağı sunan Çekya üniversiteleri, başta Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkeden her geçen yıl artan sayıda uluslararası öğrenci tarafından tercih edilmektedir.

Yüksek Lisans Eğitimi

Çekya üniversitelerinde yüksek lisans eğitimi 2 yıl sürmektedir. Akademik düzeyi yüksek olan ve uluslararası bir eğitim ortamının bulunduğu Çekya üniversitelerinde yüksek lisans eğitiminin ilk yılında eğitim alınan alanla ilgili uzmanlık dersleri alınmaktadır. 1 yılın sonunda derslerden başarılı bulunan öğrencilere bir danışman öğretim üyesi atanır. Danışmanın gözetiminde 1 yıl içinde bir yüksek lisans tezi hazırlayan öğrenciler, hazırladıkları tez yetkili akademik kurul tarafından onaylandığında yüksek lisans diploması almaya hak kazanırlar.

Çekya üniversitelerinde yüksek lisans eğitimi alabilmek için ülkemizde uygulanan ALES sınavına girme zorunluluğu yoktur. Ülkemizdeki herhangi bir üniversiteden lisans diploması olan öğrenciler, Çekya’daki üniversitelerin istedikleri alandaki yüksek lisans programlarına başvurabilmektedirler.

Yüksek Lisans eğitimi Çekçe ya da İngilizce olarak alınabilen Çekya’da yüksek lisans öğrencileri İngilizce ve Çekçe hazırlık eğitimleri alabilmektedir.

Avrupa’nın en iyi üniversiteleri arasında gösterilen üniversitelerde herhangi bir merkezi sınava girmeden üst düzey bir akademik eğitim almayı ve tüm Avrupa’da geçerliği olan bir diplomaya sahip olmayı düşünen öğrenciler için Çekya üniversitelerindeki yüksek lisans programları oldukça cazip bir seçenek olarak değerlendirilmektedir.

YÖK Denkliği

Çekya, “Bologna Sözleşmesi”ne taraf olan ülkelerden biri olduğundan Çekya üniversiteleri YÖK tarafından tanınmaktadır. Bu nedenle uluslararası sıralamalarda dünya üniversiteleri arasında ilk 1.000’de yer alan bir Çekya üniversitesinden mezun olan öğrenciler diplomalarına doğrudan denklik alabilmektedirler.

Dünyadaki ilk 1.000 üniversite arasında yer almayan bir Çekya üniversitesinden alınan diplomaya denklik verilebilmesi için ise öğrencilerin AYT sınavı sonucunda tıp eğitimi için ilk 40.000, hukuk eğitimi için ilk 150.000, mimarlık eğitimi için ilk200.000, mühendislik eğitimi için de ilk 240.000 öğrenci arasında yer almaları gerekmektedir. Sözü geçen alanlar dışındaki bölümlerde okuyacak öğrencilerin diplomalarına denklik alabilmeleri için ise TYT veya AYT’den Türkiye’de o bölümü okuyabilmek için almaları gereken en düşük puan ne kadarsa en az o kadar puan almaları gerekmektedir.