Hollanda'da Üniversite Eğitimi

Hollanda Eğitim Sistemi

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan İnsani Gelişmişlik Endeksi raporlarında eğitim alanında her zaman en yüksek puan alan 10 ülke arasında yer alan Hollanda’da çok güçlü bir eğitim altyapısı bulunmaktadır ve okullaşma oranı çok yüksektir.

Hollanda Anayasası'na göre her vatandaşın dini inançlarına ya da dünya görüşlerine göre eğitim verme ve eğitim alma hakkı bulunduğundan devlet okullarının yanında değişik dini inançlara mensup toplulukların ve çeşitli dernekler ya da kuruluşların işlettiği özel okullar da bulunmaktadır. Devlet okullarının yönetimi ise yerel yönetimler tarafından üstlenilmektedir.

Öğrencilerin yaklaşık %70’inin özel okullarda eğitim gördüğü Hollanda’da zorunlu eğitim 5–17 yaşlar arasını kapsamaktadır. Ancak isteyen aileler daha küçük yaşlardaki çocuklarını çocuk yuvalarına gönderebilmektedir. Hollanda’da 5 yaşından önce eğitim zorunlu olmamakla birlikte 4 yaşındaki çocukların % 99,3’ü ilkokula başlamaktadır.

Eğitim döneminin eylül ayında başlayıp haziran ayında sona erdiği Hollanda’da ilköğretim 8 yıl sürmektedir ve bunun ilk 2 yılı okul öncesi eğitim niteliği taşımaktadır. 3. sınıftan itibaren okuma yazma, temel matematik gibi eğitimlerin verildiği ilköğretim dönemi 7. sınıfa kadar devam eder.

Hollanda’da 3 tür ortaöğretim kurumu bulunmaktadır ve ilköğretimi bitiren öğrenciler kendilerine uygulanan sınavlar ve öğretmenlerinin görüşlerine göre bu 3 tür okuldan birine devam ederler.

Ortaöğretimin ilk yılı köprü sınıfı olarak adlandırılan bir tür hazırlık sınıfıdır. Öğrencilerin bu sınıftaki başarıları, bu okul türüne devam edip edemeyeceklerini belirler.

Hollanda’daki ortaöğretim kurumları şunlardır:

Mesleki Hazırlık Eğitimi (VMBO): Herhangi bir meslek dalıyla ilgili temel becerilerin kazandırılmasının amaçlandığı bu okullarda eğitim süresi 4 yıldır. Buradan mezun olanlar bir meslek sertifikası kazanmış olmazlar. Bunun için öğrencilerin haftanın belirli günlerinde iş yerlerinde staj gördüğü Orta Meslek Okulu’ndan (MBO) mezun olunması gerekmektedir.

Yüksek Düzey Ortaöğretim (HAVO): Eğitim süresinin 5 yıl olduğu bu okulların temel amacı öğrencileri yüksek meslek eğitimine hazırlamaktır. Bu okullardan mezun olan öğrenciler Yüksek Meslek Okullarına gidebildikleri gibi üniversiteye yönelik akademik eğitimin verildiği okulların 5. sınıflarına da geçebilirler.

Üniversiteye Hazırlık Eğitimi (VWO - Lise): Eğitim süresinin 6 yıl olduğu ve öğrencileri üniversiteye hazırlayan liseler Modern Lise (Atheneum) ve Klasik Lise (Gymnasium) olmak üzere 2 türdür. Klasik liselerde diğer derslerin yanında Yunanca ve Latince dersleri bulunmaktadır.

Yükseköğretim

Dünyanın en köklü ve en kaliteli üniversiteleri arasında gösterilen üniversitelere ev sahipliği yapan Hollanda’da 53 üniversite bulunmaktadır. Bu üniversitelerden 13’ü QS World University Rankings, Times Higher Education World University Rankings, Academic Ranking of World Universities gibi uluslararası alanda saygınlığı olan derecelendirme kuruluşları tarafından dünyanın en iyi 200 üniversitesi arasında gösterilmektedir.

İlk üniversitenin 1575 yılında kurulduğu (Leiden Üniversitesi) ve her bölümde İngilizce eğitim alma olanağının bulunduğu Hollanda; Nobel ödüllü birçok bilim insanı yetiştiren köklü ve başarılı üniversiteleri, yüksek yaşam standartları, dünyanın en güzel ve en güvenli şehirleri arasında gösterilen Amsterdam, Rotterdam gibi şehirleri ile uluslararası öğrenciler  tarafından en çok tercih edilen Avrupa ülkelerinden biridir.

Hollanda’da yükseköğretim sisteminde temel olarak meslek yüksekokulları (HBO) ve üniversiteler (WO) olmak üzere iki kurumsal yapı bulunmaktadır. Üniversiteler de University of Applied Science olarak adlandırılan ve öğrencilerini profesyonel yaşama hazırlayan uygulamalı bilimler üniversiteleri ile University of Research adı verilen ve dünyanın en iyi üniversiteleri arasında gösterilen araştırma odaklı üniversiteler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Hollanda’da ülkemizde olduğu gibi merkezi bir üniversiteye giriş sınavı bulunmadığından üniversiteler kendi belirledikleri kıstaslara göre öğrencilerini seçmektedir. Hollanda üniversiteleri dünyanın en iyi üniversiteleri arasında gösterildiğinden uluslararası öğrenciler tarafından çok yüksek talep görmektedir. Bu da üniversitelere girişte güçlü bir rekabet ortamı oluşturmaktadır. Bu nedenle Hollanda üniversitelerinden kabul alabilmek için öncelikle İngilizce yeterliğinin yüksek düzeyde olması ve lise ders notlarının oldukça yüksek olması gerekmektedir.Hollanda’da lisans eğitimi alabilmek için IELTS sonucunun en az 6, TOEFL sonucunun da en az 80 olması beklenmektedir.

Hollanda’daki araştırma üniversitelerinin çoğu İngilizce düzeyleri yeterli de olsa Uluslararası Bakalorya (IB) diploması olmayan öğrencileri doğrudan lisans programlarına kabul etmemektedir. Uygulama üniversiteleri ise genellikle not ortalaması yüksek bir lise diplomasına sahip olan ve eğitim alacağı bölümle ilgili derslerdeki lise başarısı yüksek olan öğrencilerin doğrudan lisans eğitimine başlamalarını kabul etmektedir. Hollanda üniversiteleri, akademik yeterliği ve İngilizce düzeyi belirledikleri ölçütleri karşılamayan öğrencilere Foundation Year adı verilen bir hazırlık eğitimi seçeneği sunmaktadır.

Hazırlık (Foundation) Eğitimi

Hollanda üniversitelerinde eğitim almak isteyen ancak Uluslararası Bakalorya (IB) diploması olmayan ya da lise ders başarıları üniversitenin belirlediği düzeyin altında olan öğrenciler, IELTS sınavından en az 5 puan almışlarsa ve lise ders notları hazırlık eğitimi almak için üniversitenin belirlediği standartları karşılıyorsa “Foundation Year” adı verilen uluslararası öğrencilere yönelik hazırlık sınıflarında eğitim  alabilmektedirler. Uluslararası öğrencileri Hollanda’daki lisans programlarına hazırlayan bu eğitimi başarıyla tamamlayan öğrenciler, üniversitelerdeki lisans programlarında eğitim almaya hak kazanmaktadırlar.

Lisans Eğitimi

Akademik eğitimin eylül–şubat ve şubat–haziran aylarını kapsayan 2 dönemde gerçekleştirildiği Hollanda’da tıp, veterinerlik, diş hekimliği gibi bölümlerin dışında kalan bölümlerde lisans eğitimi uygulamalı bilimler üniversitelerinde 4 yıl sürerken araştırma üniversitelerinde 3 yıl sürmektedir. Araştırma üniversitelerindeki programlar da Bachelor of Science (BSc) ve Bachelor of Arts (BA) olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Yüksek Lisans Eğitimi

Hollanda tarafından tanınan bir lisans diplomasına sahip olan ve Hollanda üniversiteleri tarafından belirlenen akademik düzeye ve İngilizce yeterliğine sahip olan öğrenciler, başka bir sınava girmelerine gerek olmadan Hollanda üniversitelerinde yüksek lisans eğitimi alabilirler.

Üniversitelerin belirlediği yeterlik düzeylerini karşılayamayan öğrenciler ise 1 yıllık hazırlık eğitimini başarıyla tamamladıklarında yüksek lisans eğitimi almaya hak kazanırlar. Uygulamalı bilimler üniversitelerinde tezsiz yüksek lisans programları 1 yıl, tezli yüksek lisans programları ise 2 yıl sürerken bu üniversitelerde doktora derecesi verilmemektedir.

Araştırma üniversitelerinde yüksek lisans programları Master of Science (MSc) ve Master of Arts (MA) olmak üzere ikiye ayrılır ve eğitim süreleri tezsiz programlarda 1 yıl, tezli programlarda ise 2 yıldır. Doktora programlarının eğitim süresi ise 4 yıldır.

Tezsiz yüksek lisans programları daha çok profesyonel yaşamı tercih eden öğrenciler için uygunken tezli yüksek lisans programları ise akademik kariyer hedefleri olan öğrenciler için uygun olan eğitim programlarıdır.

Tezli yüksek lisans programlarının ilk yılı ders aşamasıdır. Bu yılı başarıyla tamamlayan öğrencilere bir danışman öğretim üyesi atanır ve öğrenci 1 yıl içinde bu danışman öğretim üyesinin gözetiminde bir yüksek lisans tezi hazırlar. Hazırladıkları yüksek lisans tezleri üniversitenin ilgili kurulları tarafından yeterli görülen öğrenciler, yüksek lisans diploması almaya hak kazanırlar.

YÖK Denkliği

Dünyanın en köklü ve en başarılı üniversiteleri arasında gösterilen birçok üniversiteye ev sahipliği yapan Hollanda’daki üniversitelerden alınacak lisans ve yüksek lisans diplomaları tüm dünyada yüksek bir tanınırlığa sahip olduğu gibi ülkemizde YÖK (Yüksek Öğretim Kurulu) tarafından da tanınmakta ve gerekli yasal süreçlerin ardından kolaylıkla denklik alabilmektedir.